TÜMEVARIM YÖNTEMİ

Bilimsel araştırma derslerinde sıkça konu edilen ama içeriği hakkında yüzeysel geçilen bir konudur.  Bilindiği üzere, tümevarım bilimde bir yöntem olarak geçer. Kısaca belirtmek gerekirse, tek tek olgulardan genel ifadelere varma anlamı taşır.

Birçok bilim insanı tümevarım yöntemini özenle kullanmıştır. Francis Bacon, Newton, kepler Galileo gibi düşünürler bunlara örnek verilebilir. Bacon’ın yeri ise biraz daha ayrıdır; Çünkü o, tümevarımın öncüsü olmuştur. Gerçekten de Bacon, tümevarım ile bilimsel bilgiye rahatlıkla ulaşılabileceğinden bahsetmektedir. Ona göre Tümevarım, doğadan gözlemlediğimiz olguların kategorileşmesinde ve mantıklı çözümler üretmemizde bize gerçeğe ulaştıracak bilgiler ve vermektedir.

Tümevarımı daha iyi kavrayabilmek için mantıkta bazı önermelerden bahsetmek yerinde olacaktır.

Önermeler, bilim yazınında doğru veya yanlış olabilen ve belirli bir kurala göre dizilen ifadelere denir. Önermeler, temelde ikiye ayrılır: Olgusal içerikli önermeler ve mantık önermeleri.  Olgusal içerikli önermeye örnek olarak, “ mıknatıs demiri çeker” gibi gözlemleyebileceğimiz ve deneyimleyebileceğimiz bir ifade verilebilirken mantık önermesine ise; “ 2+2<8” önermesi verilebilir.

İşte tümevarım, söz konusu bu önermelerden hareketle genelin bilgisini elde etme yöntemidir. Örneğin;

X kişisi ölümlüdür

Y kişisi ölümlüdür

Z kişisi ölümlüdür

.

.

n sayıda kişi ölümlüdür

_______________

O halde insanlar ölümlüdür.

Zorunlu sonucu çıkmaktadır. Matematikten bir örnekle konuyu daha da pekiştirirsek;

1+1/2 >0

1+5/8>0

1+3/29>0

.

.

1+n>0

________

O halde ” 1 ile toplanan pozitif basit kesirler her zaman 0’dan büyüktür “ zorunlu sonucuna varılabilir.

Pi KARE